Mitologia Z Archiwum X

Mitologia Z Archiwum X – umowna, zbiorcza nazwa dla wątków stanowiących oś fabularną amerykańskiego serialu telewizyjnego Z Archiwum X i filmu pełnometrażowego Z Archiwum X: Chcę wierzyć. Wątki mitologiczne Z Archiwum X dotyczą przede wszystkim rządowego spisku, którego celem jest ukrycie przed światową opinią publiczną faktów o istnieniu życia pozaziemskiego, o współpracy rządu Stanów Zjednoczonych z kosmitami oraz o planach całkowitej kolonizacji Ziemi przez Obcych, która oznaczać będzie zagładę ludzkości.

Mitologia Z Archiwum X opisywana i rozwijana jest łącznie w ok. 60-70 odcinkach serialu i w filmie Z Archiwum X: Chcę wierzyć. Dokładna liczba odcinków mitologicznych zależy od przyjętego zakresu serialowej mitologii. Oficjalna, czterotomowa kolekcja DVD pt. The X-Files Mythology (pol. Mitologia Z Archiwum X), wydana w Stanach Zjednoczonych w 2005 r.^[1], zawiera łącznie 60 odcinków. Odcinki, które nie znalazły się w kolekcji, a zaliczane są w niektórych zestawieniach do serialowej mitologii^[2], opowiadają o wydarzeniach z biografii bohaterów oraz wyjaśniają przyczyny i motywacje ich kluczowych decyzji, jednak nie rozwijają głównych wątków spiskowych^[3].

Odcinki mitologiczne nie występują w serialu linearnie. W każdym sezonie jest ich od kilku do dziesięciu. Przeplatane są regularnymi odcinkami o zamkniętej strukturze fabularnej, niezwiązanymi ze spiskową teorią dziejów. Zdecydowana większość odcinków mitologicznych rozpoczyna się scenami z pozakadrowym (dźwięk z offu) monologiem jednej z dwóch głównych postaci serialu – agentów FBI Foxa Muldera (David Duchovny) i Dany Scully (Gillian Anderson).

Historia stanowiąca główny temat serialowej mitologii rozpoczyna się ok. 50 lat przed czasem akcji pierwszego sezonu (1993), czyli w latach 40. XX wieku. Ma ona swoje źródło w autentycznych wydarzeniach z tamtego okresu. Ściśle związana jest z incydentem w Roswell i operacją Spinacz. Z kolei jak wynika z ostatnich odcinków sezonów dziewiątego i dziesiątego^[4][5], początek kolonizacji Ziemi przez Obcych został zaplanowany na 22 grudnia 2012 roku. Data nawiązuje do Kalendarza Majów i tzw. fenomenu roku 2012. W mitologicznym wątku serialu pojawiają się także nawiązania do innych, nie całkiem wyjaśnionych wydarzeń historycznych, np. katastrofy tunguskiej.